1. Ad Aktarması (Mecaz-ı Mürsel):
Bir sözcüğün benzetme amacı güdülmeden aralarındaki ilişkiden dolayı başka bir sözcüğün yerine kullanılmasıdır. Ad aktarmalarında benzetme ilgisi yoktur ama başka anlam ilgileri vardır.
- Adana'ya ( Adana havaalanı'na) Adana'ya sözcüğü Uçak indi anlamını taşımaktadır.
-Bardağı ( içindekini suyu) bir dikişte bitirdi..
-Peyami Safa'yı (kitaplarını) çok okudum..
-Bu köy (köydeki insanlar) hayvancılıkla geçinir..
2. Anlam Aktarması:
Bir sözcüğün, benzetme amacı güdülerek başka bir sözcüğün yerine kullanılmasıdır.Buna eğretileme,istiare de denir.Anlam aktarmasında varlıklar arasındaki ortak nitelikler, benzerlikler ön plandadır.
- Kuşlar, kafesin içinde dertleşiyorlardı.. Cümlesinde ''dertleşmek'' insana ait bir özelliktir ve doğaya aktarılmıştır..
- Koçum benim, sııfını doğrudan geçmiş.. Cümlesinde de doğadan insana aktarılma vardır..
- Bazen yırtılır deniz. Cümlesinde ''deniz'', '' kumaşa'' benzetilerek aktarma yapılmıştır..
- Annemin tatlı sesi içime akardı.. Cümlesinde de ''tatma'' ve '' işitme'' duyuları arasında bir aktarım oluşmuştur..
3. Dolaylama:
Sadece bir sözcükte anlatılabilecek kavramın ya da varlığın birden fazla sözcükle anlatılmasına denir..
Turizm > Bacasız Sanayi
Sinema > Beyaz Perde
4.Güzel Adlandırma:
İnsanda korku, üzüntü, tiksinti gibi kötü duygular uyandıracak varlıkların, kavramların, durumların daha güzel, olumlu sözcüklerle anlatılmasına ''güzel adlandırma'' denir..
Verem > İnce Hastalık
Tuvalet > Ayak Yolu
5.Dokunma - Tariz:
Bir sözcüğü tam karşıtını düşündürecek şekilde kullanmaktır..
Sınavdaki kolay sorular, bizi terletti.. Cümlesindeki ''kolay'' sözcüğü ''terletti'' kavramına uymamaktadır.Aslında ''zor'' denmek istenmiştir..
Yazısı inci gibiydi, iki kişi okuyamadık.. Cümlesinde de ''inci'' sözcüğü tam karşıtını düşündürecek şekilde kullanılmıştır..
6. Kinaye - Değinmece
Bir sözü hem gerçek hem de mecaz anlama gelecek biçimde kullanmaktır.Kinayede kastedilen anlam,mecaz anlamdır..
O çoçuk bu yükü kaldıramaz.. Cümlesindeki ''yük'' sözcüğü hem ''ağırlık'' hem de ''sorumluluk'' anlamındadır..
0 yorum:
Yorum Gönder