Sözcüğün anlamını pekiştirmek ya da söze güzellik ve canlılık katmak amacıyla iki sözcüğün art arda kullanılmasıyla oluşan sözcüklere ikilemeler denir..
- Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden..
- Onun hakkında ileri geri konuşmana izin veremem..
2. Kalıplaşmış Sözler:
a) Deyimler: İki ya da daha fazla sözükten oluşan herhangi bir olayı, durumu çarpıcı bir şekilde işleyen söz öbekleridir.
-Üç aydan beri bana oyun oynuyorsun ... Cümlesinde ''oyun oynamak'' sözü '' kandırmak '' anlamına gelen bir deyimdir..
- İşte onu karşımda görünce yine nutkum tutuldu.. Cümlesinde ''nutku tutulmak'' sözü ''konuşamamak'' anlamına gelen bir deyimdir..
b) Atasözleri: Atalarımızın tecrübelerini, genel kural ya da öğüt olarak yansıtan özlü sözlerdir.
-Mart kapından baktırır, kazma kürek yaktırır..
-Üzüm üzüme baka baka kararır..
Püf Noktası: Deyimlerle atasözleri genelde karıştırılır.. Bunları karıştırmamak için iki özelliğe dikkat etmek gerekir..
- Atasözleri genelde cümle biçimindedir, deyimler ise sözcük öbeğidir.
- Atasözleri ya bir kural belirtir ya da öğüt verir, deyimler ise bir durumu karşılar.
3. Kalıplaşmamış Sözler:
Cümle içerisinde kalıplaşma özelliği kazanmamış; belli bir anlam içeriği taşıyan; ikileme, deyim ve atasözü olmayan sözlere kalıplaşmamış sözler denir. Bu konuda sınavda soru iki şekilde sorulur. Parçanın veya cümlenin içersinde kalıplaşmamış söz öbeğinin altını çizerek ya da soru kökünde kalıplaşmamış söz öbeğini vererek..
Örnek Soru:
Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde kinayeli bir söyleyiş yoktur ?
A) Boş çuval ayakta durmaz.
B) Güneş balçıkla sıvanmaz.
C) Meyveli ağacı taşlarlar.
D) Son pişmanlık fayda vermez.
E) Gelini ata bindirmişler ''ya nasip'' demiş..
Çözümü: A,B,C ve E seçeneklerindeki atasözlerinin hem gerçek hem de mecaz anlama gelecek şekilde kullanıldığı görülmektedir.Ancak D Seçeneğindeki '' Son pişmanlık fayda vermez'' atasözü sadece gerçek anlama gelecek şekilde kullanılmıştır.. Doğru Seçeneğimiz D Şıkkıdır.
0 yorum:
Yorum Gönder